Kant bilginin kaynağına ilişkin görüşünü; "Görüsüz kavramlar boş, kavramsız görüler kördür." sözüyle açıklar. Buna göre bilgilerimizin kaynağı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Kant'a göre bilginin ham maddesi duyulardan gelir. Duyular aklın doğuştan getirdiği kategorilerin içine girer. Bu kategorilerde şekil alarak akıl ilkeleri ile işlenir ve böylece bilgi meydana gelir. Bu açıklamadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
"Doğa, insanı iki egemen efendinin, haz ve acının hâkimiyeti altına yerleştirmiştir. Ne yapacağımızı gösterdikleri kadar ne yapmamız gerektiğini de yalnız onlar belirler. Bir yanda doğru ve yanlışın ölçütü, diğer yanda neden ve sonuçlar zinciri onların hükmüne bağlanmıştır. Her yaptığımızda, her söylediğimizde ve her düşündüğümüzde bizi yönetirler. Haz ve acıdan kaçmak için sarf ettiğimiz her çaba, sadece onları göstermeye ve onaylamaya hizmet edecektir." Bentham'a ait bu metinden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
"İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme" adlı kitabında aklın içini tamamen boşaltan ve onu sadece bir bilgi edinme yetisine indirgeyen Locke, aklın doğuştan getirdiği teorik ya da pratik hiçbir ilke bulunmadığını söyler. Zihin boş bir levhadır ve işleyeceği malzemenin temini bakımından deneyime bağlıdır. Buna göre Locke aşağıdakilerden hangisini kabul etmemektedir?
Kant, insan zihninin yalnızca kavram ve kategorileri aracılığıyla kendilerine bir yapı kazandırdığı fenomenleri bilebileceğini, bunun ötesine geçerek şeylerin kendilerini bilemeyeceğini söyler. İnsan bilgisi duyu deneyinin dünyasıyla sınırlıdır ve nesneler ancak insan zihninin yapısına uyduğu için bilinebilir. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
"İnsan özgür doğar ama kendini zincire bağlanmış olarak bulur." diyen Rousseau, "Toplum Sözleşmesi" adlı eserinde insanın, devletin yasalarına itaat ederken aynı zamanda birlikte özgür yaşamanın olanağını sorgular. Bu sorunun çözümünü Rousseau bireyin kendisini bütün haklarıyla toplumun tümüne bağlamasında bulur. Bütünün iyiliğini göz önünde bulunduran bir duyguyla ve siyasi bilinçle topluma bağlanan birey, kaybettiği doğal özgürlüğünün yerine yasal özgürlüğü koyabilecektir. Buna göre Rousseau için bireyin özgürlüğü aşağıdakilerden hangisiyle sağlanabilir?
Hegel felsefesinin temel özelliği düşünülür olanla gerçek olanın, düşüncenin yasalarıyla varlığın yasalarının özdeşliğidir. Bu nedenle Hegel, gerçeğin bilgisine deneye başvurmadan sadece akılla ulaşabileceğini söyler. İnsanın doğru bilgiye ulaşmak için varlığa yönelmesi ve onu düşüncesine konu edinmesi yeterlidir. Hegel'in bu görüşünü aşağıdaki yargılardan hangisi doğru ifade eder?
John Locke, "İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme" adlı eserinde Tanrı, evren, ruh, madde gibi konularda düşünmeden önce yapılması gereken ilk işin insanın bilme yetisinin ele alınması olduğunu ve özne olarak neyi bilip neyi bilemeyeceğimizin araştırılarak bilgimizin sınırlarının saptanması gerektiğini belirtmiştir. John Locke'a göre araştırılması gereken konu öncelikle aşağıdaki alanlardan hangisi ile ilgilidir?
Kant'a göre; "Bir esnafın deneyimsiz bir müşteriyi aldatmaması ödeve uygun bir eylemdir. Yoğun alışveriş yapılan bir dükkânda akıllı bir esnaf da böyle bir şey yapmaz; herkes için genel bir fiyat koyar. Öyle ki küçük bir çocuk bile herkes gibi oradan alışveriş yapabilir. Böylece insanlara dürüstçe hizmet edilmiş olur; ama bu, o esnafın bunu ödevden dolayı ve dürüstlük ilkelerine dayandığı için yaptığına inanmamız için yetmez." Buna göre bir eylemin ödeve uygun olmasının ölçütü aşağıdakilerden hangisidir?
Kant, insan aklının kendisi ile dış dünya arasındaki ilişkisini konu edinir. Buna göre, ancak bize göründükleri biçimiyle nesneleri bilebiliriz; bize görünüşlerinin dışında, kendinde nesnelerin nasıl olduğunu bilemeyiz. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
Birçoğumuz "özgürlük" veya "devlet" gibi kavramlara sahibiz. Ancak bunlar dünyada görebildiğimiz, dokunabildiğimiz ya da koklayabildiğimiz şeyler değildir. Empirist filozof Locke, özgürlük gibi karmaşık fikirlerin bile, en nihayetinde, basit algı parçalarının bir araya gelmesinden oluştuğunu iddia eder. Buna göre empirizmin temel iddiası aşağıdakilerden hangisidir?
"Akıl hiçbir şeyi algılayamaz, duyular hiçbir şeyi düşünemez. Bilgi ancak bunların birleşik faaliyetinden doğar." diyen Kant, felsefe tarihi içerisindeki hangi iki görüşü uzlaştırmıştır?
Bütün ideler duyumdan ya da düşünümden gelir. Öyleyse zihnin bütün öz niteliklerden yoksun, hiçbir idesi olmayan özel deyimiyle "boş levha" olduğunu düşünelim; bu zihin nasıl donatılacaktır? İnsanın o devingen ve sınırsız imgeleminin hem de sınırsız bir değişiklik içinde ona işlediği bu geniş birikim nereden geliyor? Zihin, aklın ve bilginin bütün gereçlerini nereden edinmiştir? Locke'un "İnsan Zihni Üzerine Bir Deneme" adlı eserinden alınan bu metinde felsefenin aşağıdaki alanlarından hangisi üzerinde durulmaktadır?
Kant için ahlaki davranış haz verici olabilir fakat doğal ve toplumsal gereksinimlerimizle dolayımlı olan haz ve mutluluk, ahlaksal davranışlarımızın ana ve belirleyici nedeni değildir. Haz ve mutluluk, iyi ve erdemli davranışa eşlik edebilir fakat eşlik etmeyip çatışabilir de. Bu nedenle iyi ve erdemli davranışa yol açan eylemin temelinde evrensel olarak bağlayıcı olan koşulsuz buyruğa itaat vardır. Buna göre Kant için ahlaki eylemin amacı aşağıdakilerden hangisidir?
Bir esnafın kendisinden alışveriş yapan kişileri kandırmaması görünüşte ödeve uygun bir davranıştır. Bunu müşteri kaybetmemek düşüncesiyle yapıyorsa bu davranışın Kant'a göre ahlaki bir değeri yoktur. Eğer başkalarını kandırmanın ahlaki olmadığını düşünerek yapıyorsa ancak o zaman ahlaki değeri olan bir davranışta bulunmuş olur. Buna göre Kant için bir davranışın ahlaki değeri olmasının koşulu aşağıdakilerden hangisidir?
Mill düşüncesinde; "Çok sayıda insana en yüksek mutluluğu verebilmek" ilkesini temel alır. Ona göre mutluluk veren eylemler iyi, mutsuzluk veren eylemler kötüdür. Mutluluk, hazzın varlığı ve acının yokluğu anlamına gelir. Bu açıklamadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
Öznel idealizmde olduğu gibi gerçekten var olanın zihinden bağımsız olmadığını, tam tersine zihne tabi olduğunu öne sürer. Bununla birlikte bu zihin, sadece bireysel zihinleri değil, bir bütün olarak tüm doğayı ve tarihi yaratan nesnel bir tindir. Buna göre Hegel var olanların temelini aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ifade eder?
Kant'a göre deney bilgimizin ham maddesini sağlar. Bu ham maddenin bilgi haline gelebilmesi sujenin sahip olduğu akıl kategorilerini bu malzemeye uygulamasıyla mümkündür. Bu açıklamadan hareketle bilginin oluşum süreciyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Hegel'e göre deneye hiç başvurmadan sırf düşünce ile kesin bilgiye ulaşılabilir. Çünkü özne ile öznenin yöneldiği nesne aynı aklın değişik biçimleridir. Hegel'in bu görüşünün temelinde aşağıdaki yargılardan hangisi bulunmaktadır?
Kant şöyle diyordu: "Yalnızca korkuyla iyi davranan bir insan, erdemli olamaz. Sadece bencil ve ihtiyatlı olur. Yalnızca kendi kurtuluşu için iyilik yapan biri iyi değildir." Buna göre Kant'ın ahlak görüşü hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenirse doğru olur?
