Anadolu’da İslam Ünite / Modül Soruları

Sakın bir kimsenin gönlünü yıkma,
Gerçek erenlerin sözünden çıkma,
Eğer insan isen ölmezsin korkma,
Aşığı kurt yemez uçta değildir
                             (Hacı Bektaş-ı Veli)

Nerde görsen gönlü kırık, merhem ol,
Öyle mazlum yolda kalsa, yoldaşı ol,
Mahşer günü dergâhına yakın ol,
Ben-benlik güden kişilerden kaçtım ben işte
                                               (Ahmet Yesevi)

Bir gönülü yaptın ise,
Er eteğin tuttun ise,
Bir kez hayır ettin ise,
Birine bindir az değil
                       (Yunus Emre)

Bu şiirlerden hareketle sûfi şairlerle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

“Kim Allah’a ve Peygamber’e itaat ederse, işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehitlerle ve salihlerle (iyi kimselerle) birliktedirler. Bunlar ne güzel arkadaştır.” (Nisâ suresi, 69. ayet.)

I. “Bir kişinin kalbinde aynı anda iman ile küfür, doğruluk ile yalancılık, hıyanet ile emanet bir arada bulunmaz.” (İbn Hanbel, II, 349.)

II. “Kim malını korurken öldürülürse şehittir, kim dini uğruna öldürülürse şehittir, kim canı uğruna öldürülürse şehittir, kim ailesi uğruna öldürülürse o da şehittir.” (Tirmizî, Diyât, 21.)

III. “… Kim Allah’a ve Resulüne itaat ederse doğru yolu bulmuştur. Kim onlara isyan ederse ancak kendisine zarar verir. Allah’a hiçbir şekilde zarar veremez.” (Ebû Dâvûd, Salât, 221, 223.)

IV. “…Salih bir kişi için, salih mal ne kadar güzeldir!” (İbn Hanbel, IV, 197.)

V. “Bana itaat eden, Allah’a itaat etmiştir. Bana isyan eden, Allah’a isyan etmiştir...” (Müslim, İmâre, 33.)

Verilen hadislerden hangileri ayette sözü edilen asıl konu ile ilgilidir?

699 yılında Kûfe’de doğmuştur. Ehl-i sünnet inanç sisteminin oluşmasına zemin hazırlayan âlimlerdendir. İslam’da hukuki düşüncenin ve içtihat anlayışının gelişmesinde önemli payı vardır. İtikadi konulardaki görüşleri ile dönemin genelkabul gören ekollerinin dışında bir bakış açısı getirmiştir. İslam ümmetinin çoğunluğu tarafından benimsenen ilkeleri ortaya koymuş ve bunları güçlü delillerle savunmuştur. Onun görüşleri daha sonra öğrencileri İmam Muhammed ve İmam Ebu Yusuf vasıtasıyla yayılma imkânı bulmuştur.

Bu parçada tanıtılan şahıs aşağıdakilerden hangisidir?

Nisâ suresi, Bakara suresinden sonra Kur’an’ın en uzun suresidir. Medine’de nazil olmuştur. 176 ayettir. Hz. Peygamber’in ashabından bazı kimseler, “Ya Resulallah! Biz sabah akşam senin yanına geliyoruz, yüzüne bakıyor ve seninle oturuyoruz. Yarın (ahirette) sen peygamberlerle olacaksın, biz ise sana ulaşamayacağız.” dediler. Sahabeden biri de Allah Resulüne gelerek şöyle dedi: “Ya Resulallah! Allah’tan başka ilah olmadığına ve senin de Allah’ın elçisi olduğuna şehadet ettim, beş vakit namazımı kıldım, malımın zekâtını verdim, Ramazan ayının orucunu tuttum.” Hz. Peygamber de “Kim ölünceye kadar bunlara devam ederse, kıyamet gününde peygamberler, sıddıklar, şehitler ve iyi kimselerle birlikte olur, dedi ve iki parmağını dikti, anne ve babasına asi olmadıkça.” (Tirmizî, Büyû, 4.) dedi. Bu olay üzerine Nisâ suresi 69. ayet nazil oldu.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fütüvvet ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

İslam dininin onların karakterleri, düşünce ve ideallerine uygun olması Türklerin Müslümanlaşmasında etkili olan önemli unsurlardandır. Zira Türkler, inandıkları Göktanrı ile İslamiyet’teki Allah (c.c.) inancı arasında benzerlik kurmuşlardır. Ayrıca Türkler ahiret inancına sahiplerdi. İslamiyet’teki cihat ve cihadın ahirette sağlayacağı mükâfat, Türklerin ideallerine, alplik ülküsüne ve gaza ruhuna uygundu. Bu nedenle Türkler İslamiyet’i benimsemekte zorlanmamışlardır. Müslümanlarla kurulan olumlu ilişkiler, onların ticaretteki güzel ahlakı, dürüstlüğü ve mutasavvıfların İslam’ın ahlak ilkelerine vurgu yaparak giriştikleri tebliğ faaliyetleri de bu konuda etkili olmuştur.

Bu parçada, İslamiyet’in Türkler arasında yayılması ile ilgili aşağıdakilerden hangisinin etkisine değinilmemiştir?

“Kim Allah’a ve Peygamber’e itaat ederse, işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehitlerle ve salihlerle (iyi kimselerle) birliktedirler. Bunlar ne güzel arkadaştır.” (Nisâ suresi, 69. ayet.)

Aşağıdaki ayetlerden hangisi içerik bakımından bu ayetten farklıdır?

Gençlik yılları boyunca tefsir, fıkıh, hadis, tasavvuf, matematik, astronomi, felsefe, edebiyat ve dil dersleri almıştır. Ankara’da Kara Medrese’de müderrislik yapmıştır. Tasavvuf eğitimini Somuncu Baba’dan almıştır. Tasavvuf ile diğer ilimleri birleştirerek yeni bir bakış açısı oluşturmuştur. Anadolu’da siyasi karışıklıkların olduğu bir ortamda, halkı ahlaki yönden diriltmeye çalışması Osmanlı Devleti’nin yeniden ihyasını sağlamıştır. Orta Asya’dan gelen Türk göçerlerin yerleşik hayata geçmesini sağlamış, böylece Anadolu Türk birliğinin tesisinde ve Anadolu’nun iktisadi bakımdan gelişip kalkınmasında önemli bir role sahip olmuştur.

Bu parçada tanıtılan mutasavvıf aşağıdakilerden hangisidir?

(I) Tasavvuf ehli olan derviş, sufi ve erenler İslamiyet’in Horasan, Anadolu ve Balkanlar’da yayılmasında, özellikle göçebe Türklerin İslamlaşmasında etkili rol oynadılar. (II) Sınır boylarında ve stratejik mevkilerde mücahitler için yapılmış kale mahiyetindeki ribatlar, İslamiyet’in Maveraünnehir ve Horosan’da güç kazanmasından sonra yeni bir işlev kazandı. (III) Derviş, sufi ve eren adı verilen mutasavvıflar zamanla ribatlarda İslam’ı yayma faaliyetlerine başladılar. (IV) Askerî eğitim ve hazırlıkların yerini zikir ve dinî eğitim aldı. (V) Tekke, zaviye ve kervansaraylarda bulunan sufiler sayesinde Türkler İslamiyet’i kabul etmekle kalmayıp, İslam’a hizmet için askerî, sosyal, dinî ve fikrî her alanda etkin faaliyet gösterdiler.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde tanımlama yapılmıştır?

Selçuklular, İslam âleminde yeniden birliği sağladılar ve İslam medeniyetine bilgi ve yetenekleriyle birçok katkıda bulundular. Yeni Selçuklu Devleti’nin kuruluşunun neticelerinden biri de Anadolu’nun fethi ve Türkleşmesidir. Bu hadise Malazgirt Zaferi’nin ardından büyük bir Türk nüfusunun Anadolu’ya göçmesi ile mümkün olmuştur. Anadolu’ya ikinci bir göç dalgası da Moğol istilası nedeniyle yaşanmıştır. Bu göçlerle başlayan süreç neticesinde Selçuklular zamanında Anadolu, Osmanlılar zamanında ise Anadolu’nun bir uzantısı olan Balkanlar’da İslamiyet yayılmıştır.

Buna göre, Selçuklu Devleti’nin kuruluşunun aşağıdaki gelişmelerden hangisi üzerinde etkili olduğu söylenemez?

“Kim Allah’a ve Peygamber’e itaat ederse, işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehitlerle ve salihlerle (iyi kimselerle) birliktedirler. Bunlar ne güzel arkadaştır.” (Nisâ suresi, 69. ayet.)

Ayetin asıl konusu nedir?

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

“Kim Allah’a ve Peygamber’e itaat ederse, işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehitlerle ve salihlerle (iyi kimselerle) birliktedirler. Bunlar ne güzel arkadaştır.” (Nisâ suresi, 69. ayet.)

Aşağıdakilerden hangisi bu ayetten çıkarılacak ilkelere uygun bir davranış değildir?

“Kim Allah’a ve Peygamber’e itaat ederse, işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehitlerle ve salihlerle (iyi kimselerle) birliktedirler. Bunlar ne güzel arkadaştır.” (Nisâ suresi, 69. ayet.)

Bu ayette aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Aşağıdakilerden hangisi, İslamiyet'in Anadolu'ya yayılmasında, özellikle göçebe Türklerin İslamlaşmasında etkili rol oynamışlardır.

Aşağıdaki âlimlerden hangisi daha çok mutasavvıf yönüyle tanınmaktadır?

İmam Şafiî usul konularını ele almış ve hukuk metodolojisiyle ilgili bir eser kaleme almıştır. Şafii mezhebinin temellerini oluşturan bu meşhur kitabın adı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki bilgilerin hangisi İmam Eş'ari'yle ilgili değildir?

I. Şiilere göre on iki imamdan biridir.
II. Eşarilik mezhebi onun adıyla anılmaktadır.
III. Siyasetten uzak durmuş ve ilimle uğraşmıştır.

Numaralanmış bilgilerden hangileri Cafer-i Sadık hakkındadır?

I. Kitabu't-Tevhid ve Te'vîlâtü'l-Kur'an adlı eserleri kaleme almıştır.
II. Türklerin İslam anlayışlarında en etkili olan âlimlerden biridir.
III. Devrinin seçkin âlimlerinden özellikle Hammâd b. Ebu Süleyman'dan ders almıştır.

Numaralanmış bilgilerden hangileri Ebu Hanife'yle ilgili değildir?