Dil Bilgisi > Anlatım Türleri Ünite / Modül Soruları

“Zarflar yalnızca eylemleri, eylemsileri belirtmez, sıfatları ve zarfları da belirtir.”

Aşağıdakilerin hangisinde bir zarf başka bir zarfı belirtmiştir?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım türleriyle ilgili olarak bir bilgi yanlışı vardır?

Bitkiler organik maddelerle beslenmektedir. Tüm bitkiler kendi besinlerini kendileri üretirler. Bu organik maddeleri, üretmek için gerçekleştirdikleri işleme de “fotosentez” adı verilir. Fotosentez, bitkileri diğer canlılardan ayıran en önemli özelliktir. Fotosentez işlemi, bitkilerin yapraklarında bulunan “klorofil” adını verdiğimiz yeşil pigmentlerdir. Klorofil, bitkilerin güneş enerjisini emmesinde çok önemli rol oynamaktadır. Çünkü, fotosentez olayının başlangıcı için güneş enerjisine ihtiyaç duyulur. Bitki hücrelerini, insan ve hayvan hücrelerinden ayıran en büyük özellik ise, hücrelerin güneş enerjisini direk olarak kullanabilen yapıda olmasıdır. Bu hücreler sayesinde, bitkiler güneş enerjisini, besin enerjisine çevirirler ve kendi bünyelerinde depolarlar. Fotosentez olayının gerçekleşmesi için ışık ve ısı temel şarttır. Bu yüzden hiçbir bitki ışık (güneş) olmadan yaşayamaz. Çünkü fotosentez yapamayacakları için kendi besinlerini üretemezler.

Bu parçada aşağıdaki anlatım türlerinin hangisinden yararlanılmıştır?

Aşağıdakilerden hangisi kanıtlayıcı anlatımın özellikleri arasında yer almaz?

Karmaşık ve zor soruyla karşı karşıyayız: Sanat, sanat için mi, yoksa toplum için mi olmalı? Bu iki karşıt anlayıştan hangisi doğrudur? “Sanat sanat içindir'.” düşüncesini savunanlar için sanatın tek amacı vardır, o da sanatın kendisidir. Sanatın başka amacı olamaz. Başka amaca yönelen her eğilim sanatı öldürür. Sanat, ne kişisel ne de toplumsal yararı dikkate alır. Tek hedefı güzel biçimleri yaratmaktır. Herhangi başka amaca hizmet etmek, sanata yabancıdır. Bu eğilim, “Yararlı olan her şey çirkindir.” diyecek kadar ileri gider. Oysa sanatı da sanatçıyı da yaratan toplumdur. Toplum olmasaydı sanat olmazdı. O toplumun bir parçası olan sanatçı da toplum için sanat üretir. Sanat, toplum içindir. Nasıl ki, 'bilim için bilim', 'felsefe için felsefe' olmazsa, 'sanat için sanat' da olamaz. Dünyada her şey insanlar için vardır. Sanat, topluma faydalı olursa bir değeri vardır. Topluma hizmet etmeyen bir sanatın değeri yoktur.

Bu parçada aşağıdaki anlatım türlerinden hangisi ağır basmaktadır?

Televizyona uyaralanan romanlar değerini yitirmekte midir? Toplum ve kültürün en önemli değerlerinden biri olan edebiyat eserlerinin ekonomik çıkarlar uğruna önemsizleştirilmesi, izleyicilerin de eserlerin TV uyarlamalarını sadece bir pembe dizi şeklinde algılayarak eserlerin orijinal yapılarına, eser sahiplerinin kimliklerine ve Türk edebiyatına katkılarına duyarsız kalmaları, edebiyata, tarihe ve sanata verilmeyen değerin önemli belirtileri olarak ortaya çıkmaktadır. Aşk-ı Memnu romanının dizi uyarlamasında, romanda sergilenen duygusal bağlar ve insan doğasına ilişkin yorumlar, senaristlerin bakış açılarıyla farklılaştırılmış, psikolojik tahlillerI ve romanın özünü oluşturan çatışmaların yer almadığı bir yapıya dönüştürülmüştür. Hanımın Çiftliği romanında vurgulanan hayat mücadelesi, haksızlıklar gibi sosyal temalar dizide arka plana itilerek belirsizleştirilmiştir. Dolayısıyla, televizyon uyarlamalarında orijinal esere sadık kalınmadığı, eserin özünün yansıtılmadığı, toplumsal değerlerin hiçe sayılarak kültürel ve sosyal dokuya zarar verildiği ve ticari kaygıların esas alındığı sonuçlarını ortaya koymaktadır. Burada asıl hedef, eserlerin orijinal halleri ile aktarılması, bu sayede, kültürel değerlerin yozlaştırılmaması olmalıdır.

Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

• Düşünce ve duygular kısa ve kesin ifadelerle dile getirilir.
• Yazar düşüncelerini soru cevaplarla ortaya koymaya çalışır
• DI ve ifade sade, gösterişsI ve pürüzsüzdür.
• Savunulan ve karşı çıkılan görüşlere yer verilir
• İki farklı bakış açısının olduğu konular bu türde işlenmeye daha elverişlidir.

Yukarıda özellikleri verilen anlatım türü aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Kutup Yıldızı Dünyanın kuzey kutbunun tam dikey doğrultusunda kuzey kutbundan 1°den az bir mevkide yer alan, beyazımsı sarı, parlak bir yıldız. Kutup Yıldızı, kuzey yarımküredeki herhangi bir noktadan bakıldığında sabit olarak kuzeyi gösterdiği için, kara, denI ve hava seyrinde çok önemli bir kerteriz noktasıdır. Büyük ayı, yıldız kümesinin üstteki iki yıldızının doğrultusunu takip ederek kolayca bulunur. Küçük ayı, yıldız kümesinin kuyruğundaki yıldızların sonunda yer alması sebebiyle de kolayca tespit edilebilir. Kutup Yıldızı, dünyamızdan 650 ışık yılı uzakta ve Güneş’ten 3000 defa daha parlak bir yıldızdır.

Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

……… anlatım, okuyucunun eksik ya da yanlış bildiği ya da hiç bilmediği bir konuda, ona doğru ve yeni bilgiler sağlamayı ve onu bilgilendirmeyi amaçlayan metinlerde kullanılan anlatım türüdür. Bu anlatımda yazar, okuyucuyu bir konu/ sorun hakkında aydınlatmayı ve bilgilendirmeyi temel öncelik olarak belirler. Yazdığı metinle bir belirsizliği ortadan kaldırmayı, bir karşıtlığa çözüm getirmeyi ya da bir sorunu çeşitli açılardan irdelemeyi amaçlar. Bu tür metinlerde genellikle bir konu/sorunla ilgili niçin ve nasıl sorularının cevapları vardır.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

I.
Küresel ısınmanın dünyanın her yerinde hissediliyor. Kutuplardaki buzullar eriyor, deniz suyu seviyesi yükseliyor ve kıyı kesimlerde toprak kayıpları artıyor. Dünyanın bazı bölgelerinde kasırgalar, seller ve taşkınların şiddeti ve sıklığı artarken bazı bölgelerde uzun süreli, şiddetli kuraklıklar ve çölleşme etkili oluyor. İklimler değişiyor. İşte bu değişikliklere dayanamayan bitki ve hayvan türleri de ya azalıyor ya da tamamen yok oluyor. Peki küresel ısınmadan korunma yolları nelerdir? Bu felaketin önüne geçmek için yapabileceğimiz pek çok şey var: Enerji dostu ampuller kullanılmalı, televizyonlar ve bilgisayarlar bekleme konumunda bırakılmamalı, evler ısı kaybına karşı korunmalı; diş fırçalama, bulaşık yıkama, tıraş esnasında musluk açık bırakılmamalı.Toplu taşıma araçları tercih edilmeli. Kısa mesafelere araba yerine, yürüyerek gidilmeli. Kurşunsuz benzin tüketen arabalar seçilmeli.

II. Atmosfere salınan karbondioksit gibi sera etkisi yaratan gazların, yer kabuğu ve denizlerin ortalama sıcaklıklarında artışa neden olmasına küresel ısınma denir. Peki sera etkisi nedir? Atmosferin stratosfer katmanındaki gazlar ve su buharı doğal sera etkisi yaratarak dünyanın ısı dengesini korumaktadır. Bu katman güneşten gelen zararlı ışınları ve ısının bir kısmını yansıtarak uzaya geri gönderir. Geçen ışınlar da yer kabuğunu ısıtır ve ısınan hava tekrar yükselerek stratosferdeki sera gazları sayesinde atmosferde kalır. Eğer sera gazları olmasaydı, gündüz güneşten gelen ışınlar dünyayı aşırı derecede ısıtır, geceleri de dondurucu soğuklar olurdu. Gece ve gündüz arasındaki aşırı ısı farkı nedeniyle dünyada yaşam sona ererdi.

Yukarıda numaralı parçalarla ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

Aşağıdakilerden hangisi öğretici anlatımın özellikleri içinde yer almaz?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-eylem kullanılmamıştır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-eylem farklı bir görevde kullanılmıştır?

I. Uzun bir bekleyişten sonra buğulanmış bir ses kapladı ortalığı.
II. Çocuk öyle hasta ki dudakları aralanıp tekrar kapanıyordu.
III. Yalan üzerine kurulan mutlulukların ardında yatanları anlattı.
IV. Soğuk havada yolculuk yapmak hoşuna gitmemiş anlaşılan.
V. Ağaçlar, mücadeleci kişilikleriyle toprağa tutunmaya çalışıyordu.

Numaralandırılmış cümlelerin hangi ikisinde farklı türde eylemsilere yer verilmiştir?

Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi eylemsi değildir?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-eylem kullanılmıştır?

I. Küçükken her sayfanın soluna ne güzel kenar süsleri yapardık.

II. Okumanın bir iyiliği de kişiyi yalnızlıktan kurmasıdır.

III. İyi bir yazar olmak için yalnızlığa tutunmak gerekebilir.

IV. Nikâhta gelinin fırlattığı çiçek arkadaşı tarafından kapıldı.

V. Sert yöntemler uygulayarak insanların bunaltmamalıyız.

Numaralandırılmış cümlelerde yer alan eylemsiler türleri bakımından eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-ma/-me” eki almış sözcük, ad-eylem göreviyle kullanılmamıştır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemsi yoktur?

“Tarla açmaya çalışan bir adama benzetirim Orhan Veli’yi. Yozlaşmış, verimi azalmış, alışılmıştan başkasını getirmeyen alanı değiştirip yeniden ekilir duruma getirmek kolay değildir. O güne kadar vazgeçilmez sayılanlar, yeniden kökler çıkarır, tarlanın sınır taşlarını bozar. O, bunlara da direnir, bunları aşar, eskileri çileden çıkarır. Biraz da Keloğlanca davranır eskilere.”

Bu parçada kaç eylemsi vardır?