Ahlaki Tutum ve Davranışlar Ünite / Modül Soruları

Hucurât suresi Medine Dönemi’nde inmiştir. 18 ayettir. İsmini dördüncü ayette geçen “Hucurât” kelimesinden almıştır. Hucurât odalar demektir. Surede ağırlıklı olarak toplumsal yaşamda dikkat edilmesi gereken görgü kuralları ve ahlaki değerler üzerinde durulmaktadır. Ayrıca müminlerin kardeş olduğu belirtilmiş ve tek asıldan yaratıldıkları için insanlığın birliğine vurgu yapılmıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Hucurât suresinde genel olarak üzerinde durulan hususlardan değildir?

(I) Ahlakın güzelleşmesi, iyi bir karakter eğitimi ile mümkün olur. (II) Karakterin oluşması yaşam boyu devam eden bir süreçtir. (III) Hz. Muhammed’in (s.a.v.) ahlakın güzelleşmesi ile ilgili duası şöyledir: “Allah’ım, dış görünüşümü güzel yarattığın gibi ahlakımı da güzelleştir.” (Ahmed b. Hanbel, Müsned, C 2, s. 403.) (IV) Sağlam bir karakter oluşturmak için, önce insanın doğru bir inanç sistemine sahip olması gerekir. (V) İnanç sistemine uygun bir yaşantı, insanın iradesini güçlendirmesiyle olur.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde/ hangilerinde ahlak ile terbiye arasındaki ilişkiye değinilmiştir?

Hangi seçenekte yer alan davranışların tamamı İslam ahlakının yerdiği davranışlardandır?

Utanma duygusunu kaybeden insanda, güzel ahlaka karşı duyarsızlık baş gösterir. Hz. Peygamberin; “Utanmıyorsan dilediğini yap!’’ anlamındaki hadis-i şerifi bu bakımdan son derece anlamlıdır. İslam ahlakı, “Neyi yapmalıyız?” sorusunun cevabını araştırır. İyi ve kötü hakkında bilgi verir. Uymak zorunda olduğumuz kuralları ve sorumlulukları tanıtır. Böylece ahlaki olarak mükemmel bir insan meydana getirmeyi hedefler.

Bu parçada vurgulanan asıl husus aşağıdakilerden hangisidir?

Duygular kontrol edilmeli ve aşırı tepkilerden uzak durulmalıdır. Bir atasözünde ifade edildiği gibi öfkeyle hareket etmek insana zarar getirir. Olaylar karşısında duygusuz olmak da doğru değildir. İkisi arasında ölçülü ve dengeli bir yol tutturulmalıdır. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) bir hadisi duygularda ölçülü olma konusunda son derece önemlidir: “Dostunu severken ölçülü sev, zira günün birinde düşmanın olabilir. Düşmanına da ölçülü bir şekilde buğzet, çünkü günün birinde dostun olabilir.” (Tirmizî, Birr, 60.)

Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

(I) Ahlak, din ve hukuk gibi disiplinler, yaptıkları düzenlemelerle insan hürriyetinin sınırlarını belirlerler. (II) Varlıklar içerisinde ahlaken değerlendirmeye tabi olan, insandan başka bir varlık yoktur. (III) “Ayıp”, “günah” ve “yasak” kavramları, bir anlamda insan hürriyetinin dinî, ahlaki ve hukuki normlara göre düzenlenmesine zemin hazırlar. (IV) Ahlak, din ve hukukun düzenlemeleri sayesinde, insanların bir arada huzur içinde yaşamaları mümkün olur. (V) İnsanların barış ve huzur içerisinde yaşamaları İslam’ın temel amaçlarından biridir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

“Ey iman edenler! Erkekler diğer erkeklerle alay etmesinler; onlar kendilerinden daha hayırlı olabilirler; kadınlar da diğer kadınlarla alay etmesinler; alay edilen kadınlar edenlerden daha hayırlı olabilirler. Birbirinizi ayıplamayın, birbirinize kötü ad takmayın. İman ettikten sonra fâsıklıkla anılmak ne kötüdür! Günahlarına tövbe etmeyenler yok mu, işte zalimler onlardır. Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının; çünkü zannın çoğu günahtır. Gizlilikleri araştırmayın, birbirinizin gıybetini yapmayın; herhangi biriniz, ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? Bak bundan tiksindiniz! Allah’a itaatsizlikten de sakının. Allah tövbeleri çokça kabul eden ve merhameti sonsuz olandır.” (Hucurât suresi, 11-12. ayetler.)

Verilen ayetlere göre aşağıdakilerden hangisi olumsuz davranışlardan değildir?

“İyice bilmediğin bir şeyin ardına düşme! Çünkü kulak, göz, kalp bunların hepsi yaptıklarından sorumludur.”

(İsrâ suresi, 36. ayet.)

“Her duyduğunu söylemesi kişiye yalan olarak yeter.” (Ebû Dâvûd, Edeb, 80.)

Verilen ayet ve hadiste vurgulanan asıl husus aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki ayet ve hadislerden hangisi İslam ahlakında yerilen davranışlar hakkında değildir?

Yüce Allah, Hz. Muhammed’i (s.a.v.) “en güzel örnek” diye nitelemiş ve Müslümanların hayatta onu rehber edinmelerini istemiştir. Kur’an ahlakıyla hareket eden Hz. Muhammed (s.a.v.) dünya ve ahiret dengesini gözetmiştir.

Altı çizili sözlerle asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

(I) İnsanın ahlaki özellikleri, terbiye sonucunda değişebilir. (II) İslam ahlak anlayışında insanın peygamberler vasıtasıyla kötülüklerden temizlenerek iyilik sahibi olacağı ifade edilmiştir. (III) Bazı ayetlerde peygamberler öğretici (muallim) olarak da vasıflandırılmıştır. (IV) İnsan, İslam ahlakının öngördüğü terbiye ile yaratılışında var olan inanma duygusuna ve güzel ahlaka yönelmiş olur. (V)Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurulur: “(Resulüm!) Sen yüzünü hanif olarak dine çevir. Allah’ın yaratışında değişme yoktur. İşte dosdoğru din budur; fakat insanların çoğu bilmezler.” (Rûm suresi, 30. ayet.)

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?

Aşağıda verilen ayet ve hadislerden hangisi diğerlerinden farklıdır?

(I)İslam’a göre ibadetler, kalbi kötülüklerden temizleyerek insanın şahsiyetli olmasına yardımcı olur. (II)İbadetler insanın kendisine olan güvenini artırır, metanet ve cesaretini güçlendirir. (III)İbadetlerin düzenli olarak yapılması, irade terbiyesinde son derece etkilidir. (IV)İman esasları, insan ruhunu temizlediği gibi, insanda Allah korkusu ve bilinci oluşturur. (V) Kur’an’da Yüce Allah bu konuya dikkati çekerek şöyle buyurur: “(Resulüm!) Sana vahyedilen Kitab’ı oku ve namazı kıl. Muhakkak ki namaz, hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah’ı anmak elbette (ibadetlerin) en büyüğüdür. Allah yaptıklarınızı bilir.” (Ankebût suresi, 45. ayet.)

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

Aşağıdakilerden hangisi terbiye kavramının kapsamı içinde yer almaz?

İslam’a göre ibadetler, kalbi kötülüklerden temizleyerek insanın şahsiyetli olmasına yardımcı olur. İnsanın kendisine olan güvenini artırır, metanet ve cesaretini güçlendirir. Ayrıca karakterini sağlamlaştırır. İbadetlerin düzenli olarak yapılması, irade terbiyesinde son derece etkilidir. Ancak ibadetin iradeye tesir edebilmesi için hem devamlı olması hem de belli bir bilinç düzeyinde (ihlas ile) yapılmış olması gerekir.

Bu parçada ibadetlerin hangi yönüne değinilmemiştir?

Ahlak kelimesi, Arapça ‘hulk’ kelimesinin çoğuludur. Hulk, ‘tabiat, mizaç, huy ve karakter’ gibi anlamlara gelir. Kur’an-ı Kerim’de ahlak kelimesi biri âdet, diğeri de ahlak manasında olmak üzere iki yerde geçmektedir. Arapçada insanın dış yapısı için ‘halk’, iç veya manevi yapısı için ‘hulk’ kelimesi kullanılır. Kavram olarak ahlak ise insanın iyi veya kötü olarak vasıflandırılmasına yol açan manevi nitelikleri, huyları ve bunların etkisiyle ortaya konan iradeli davranışlarının bütünüdür.

Bu parçada ahlak ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Kur’an-ı Kerim’de Yüce Allah’ın evrende bir denge kurduğu ve bu dengenin bozulmaması gerektiği belirtilir. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulur: “... O, dengeyi koydu, sakın dengeyi bozmayın. Adaletle hareket edin ve ölçüyü bozmayın.” (Rahmân suresi, 8-9. ayetler.) Yüce Allah İslam’ın orta yolu benimsediğini, Müslümanların da “dengeli bir ümmet” olduğunu ifade etmiştir. Kur’an-ı Kerim’de bu “… sizi dengeli (vasat) bir ümmet yaptık…” (Bakara suresi, 143. ayet.) ayetiyle dile getirilir. Dengeli ümmet “inancında, ahlakında, her türlü tutum ve davranışlarında doğruluk, dürüstlük ve adalet çizgisinde kalmayı başaran sağduyulu, ölçülü, insaflı, uyumlu nesil ve toplum” anlamına gelir.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

İslam ahlakının kaynağı aşağıdakilerden hangisidir?

I. “Kardeşine bir söz söylediğinde o sana inanırken senin ona yalan söylemiş olman ne büyük bir ihanet!” (Ebû Dâvûd, Edeb, 71.)

II. “Her kim Allah’a ve Resulüne inanıyorsa ya hayır söylesin ya da sussun.” (Buhârî, Rikâk, 23)

III. “İnsanların gizli hâllerini araştırırsan ya aralarına fesat sokmuş olursun ya da aralarında neredeyse fesat çıkmasına neden olmuş olursun.” (Ebû Dâvûd, Edeb, 37.)

IV. “Bir kişi bir başka kişinin ayıbını örterse Allah da kıyamet günü onun ayıbını örter.” (Müslim, Birr, 72.)

V. “Zandan sakının çünkü zan yalanın ta kendisidir.” (Müslim, Birr, 28.)

Verilen hadislerden hangisi/hangileri İslam ahlakında övülen davranışlar hakkındadır?

• Namaz insanı güvensizlik ve yalnızlık duygularından uzaklaştırarak sağlıklı ve dengeli bir kişi hâline getirir.

• Oruç irademizi güçlendirir, sevgi ve şefkat duygularını geliştirir. Oruç ibadeti duygu yönetimidir.

• Zekât ve sadaka bencilliği törpüler ve kişiyi bencil olmaktan uzaklaştırır.

• Hac ibadeti her insanın, Allah (c.c.) katında eşit olduğu fikrini aşılayarak insanın kibirlenmesini önler.

İbadetlerle ilgili verilen ifadelere göre aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?